Een dubieuze uitslag
Het verband tussen symptomen en een dubieuze uitslag.
Een dubieuze uitslag kan teleurstellend zijn omdat de test geen uitsluitsel geeft op het wel of niet hebben van PPID. Echter neemt de dierenarts in de beoordeling niet alleen de ACTH-uitslag mee, maar kijkt hij of zij naar jouw hele paard. Zo zijn de symptomen een belangrijke graadmeter voor de beoordeling. De dierenarts kijkt naar de hoeveelheid en de ernst van de symptomen. Als deze erg duidelijk te zien zijn, kan de dierenarts de dubieuze uitslag alsnog als positief benoemen. Hij of zij zal dan advies geven over de behandeling van PPID. In onderstaande grafiek zie het verband tussen de ernst van de symptomen en de hoogte van de ACTH-waarde.
De hoogte van de ACTH-waarde
Bij de ACTH-test wordt er bloed afgenomen waarna de ACTH-concentratie in het bloed gemeten wordt. De hoogte van deze concentratie wordt vergeleken met de normaalwaarde, ook wel referentiewaarde genoemd. De referentiewaarde geeft aan wat een normale waarde is voor een gezond paard. De referentiewaarde kan verschillen per lab en wordt gebruikt om de uitslag als positief, dubieus of negatief te bestempelen. De dubieuze zone zorgt ervoor dat paarden niet onterecht een positieve uitslag krijgen terwijl ze geen PPID hebben, of juist een negatieve uitslag terwijl ze wel PPID hebben. Uitslagen in deze zone vragen om een extra beoordeling van jou en je dierenarts. De zones zijn visueel weergegeven in onderstaande grafiek.
De invloed van het seizoen
In de grafiek kun je ook duidelijk de invloed zien van het seizoen. Zowel gezonde paarden, als paarden met PPID hebben in het najaar een hogere ACTH-waarde. Bij gezonde dieren is de stijging
van deze hormonen functioneel, het geeft signalen naar het lichaam om zich klaar te maken voor de winter. Bij paarden met PPID stijgt de ACTH-waarde veel sterker in het najaar. Dit komt door de disbalans in hormonen. Doordat het verschil tussen beide groepen in deze maanden groter is, is de uitslag daarom duidelijker zichtbaar. Je kunt echter heel het jaar door een ACTH-test laten uitvoeren en is de kans op een positieve, dubieuze of negatieve uitslag even groot.
Verschillen per ras
Wist je dat bij sommige rassen de ACTH-waarde kan afwijken van het gemiddelde? Het kan dan voorkomen dat het paard volgens de referentiewaarde een verhoogde ACTH-waarde heeft, terwijl dat voor het type ras eigenlijk normaal is. Hieronder vind je een lijst van rassen met een afwijkende waarde.
-
Gezonde ponies hebben vaak een hogere ACTH-waarde dan gezonde paarden.
-
Volbloeden hebben juist vaak lagere ACTH-waarden.
-
Shetlandponies hebben van alle ponyrassen de hoogste ACTH-waardes.
-
Ook gezonde Welsh ponies hebben vaak een hogere ACTH-waarde in het najaar. Insuline Dysregulatie (ID) komt veel voor in dit ras en versterkt dit effect mogelijk nog verder.
Het monitoren van je paard met een dubieuze uitslag
Voor zowel paarden met een positieve als dubieuze uitslag is het dus belangrijk dat ze goed worden opgevolgd. Samen met je dierenarts maken jullie een plan over hoe jullie jouw paard het beste kunnen monitoren.
Meestal stelt je dierenarts een van de volgende opties voor:
-
Je kunt na 3 tot 6 maanden opnieuw de ACTH-waarde testen. Door de verandering van seizoen en het eventueel verder ontwikkelen van de ziekte kan deze uitslag meer duidelijkheid bieden.
-
Je dierenarts kan aanvullende testen uitvoeren, zoals een TRH stimulatie test of andere testen naar (hormoongerelateerde) aandoeningen, zoals bijvoorbeeld EMS.
-
Jullie besluiten om te starten met medicatie om de symptomen te behandelen voordat ze erger worden. Ook bij deze paarden wordt geadviseerd om na 6 weken nogmaals een ACTH-test te doen. Dankzij de her-test kun je zien of de medicatie juist is afgesteld.
Twijfel je over de gezondheid van jouw paard? Neem dan altijd contact op met een dierenarts.